با نرخ و انواع دیه مرد آشنا شوید

جوامع در حال پیشرفت، نوع زندگی اشخاص و انسان های پیرامون آن همواره مسیر را برای حادثه های تلخ فراهم کرده است. در واقع هر زمانی که می گذرد با پیشرفت علم و صنعت و تغییر در سبک و نوع زندگی برخی افراد ممکن است اتفاق های ناگواری نیز در کنار یک زندگی عادی از سر بگذرانند که نیاز به دخالت قوانین مدنی و اجتماعی باشد. آیا تا به حال از کسی شنیده اید که دعوایی پیش آمده باشد و طرفین مجبور به پرداخت دیه باشند؟ یا آیا تا به حال دچار تصادفی شده اید که بابت آن محکوم به پرداخت دیه شده باشید؟ هنگامی که مشکلی برای سلامتی افراد در حوادث پیش می آید، ممکن است مجازاتی برای فرد مقصر در نظر گرفته شود که شامل پرداخت دیه شود. دیه را معمولا بسته به میزان و کیفیت حادثه ای که برای شخصی رخ داده در نظر می گیرند. نرخ دیه در شروع هر سال تعیین می‌شود و معمولا مبلغ دیه هر  سال با سال گذشته به نسبت تورم موجود در جامعه متغییر خواهد بود و طبعا افزایش خواهد یافت.

در ماده ۴۴۸ قانون مجازات اسلامی؛ دیه  به مقدار مال معینی گفته می شود که فرد مقصر بنا به هر دلیلی مانند، قتل غیر عمد و یا عمد باید آن را پرداخت نماید. بعضی از قتل های عمد در شرایط خاص قصاص ندارند و شامل دیه می شوند. برای برخی از جرائمی مانند قتل نفس عمد مطابق ماده ۲۵۷ قانون مجازات اسلامی، مجازاتی که قصاص در نظر گرفته شده؛ ممکن است اولیای دم، گذشت کرده و حاضر به قبول دریافت دیه شوند. نرخ دیه قتل نفس غیر عمد برای ماههای سال متفاوت است. در صورت نیاز به وکیل کیفری ابتدا مقاله لینک شده را مطالعه و سپس در صورت نیاز با مشاوره حقوقی رایگان این مجموعه تماس بگیرید.

براساس تصویب قوه قضاییه در ابتدای سال ۱۴۰۰، نرخ دیه برای قتل غیر عمد مرد مسلمان ۴۸۰ میلیون تومان تصویب شد که این مبلغ در ماه های حرام به ۶۴۰ میلیون تومان افزایش می یابد. ماه های قمری ذی القعده، ذی‌الحجه، محرم و رجب ماه‌های حرام هستند. در این چهار ماه مقدار دیه با مقداری افزایش محاسبه می شود. در ماه‌های حرام دیه یک سوم بیشتر از ماه‌های عادی است. اگر مردی در یکی از این ماه‌ها، اقدام به عمل جرم بکند، علاوه بر اینکه باید کل دیه را پرداخت کند باید مضاف بر مقدار تعیین شده، یک سوم نیز به مقدار دیه اضافه کند. این قانون فقط برای قتل های نفس غیر عمد قابل اجرا است.

با این حال با توجه به اینکه قانون دیه دارای جزئیات و مصادیق متعددی است، متقاضیان می توانند از موسسات حقوقی راهنمایی های لازم را در این مورد دریافت نمایند. ارائه مشاوره حقوقی رایگان یکی از خدماتی است که مراکز مشاوره حقوقی برای رفاه حال مراجعین خود در نظر گرفته اند. در این میان افراد می توانند در صورت نیاز از مشاوره حقوقی تلفنی رایگان نیز استفاده نمایند.

انواع دیه

در قانون مجازات اسلامی دیه به دو صورت زیر تقسیم بندی شده است:

• دیه قتل: دیه ای معادل یک دیه کامل مرد را دارد.
• دیه اعضای بدن: در صورتی که از یک عضو تنها یک عدد در بدن فردی وجود داشته باشد، در صورت آسیب دیدن این عضو، مجرم باید دیه کامل را پرداخت کند. در صورتی که از یک عضو دو عدد موجود باشد و یکی از بین برود مجرم باید نصف دیه کامل را پرداخت کند و اگر هر دوی عضو را از بین ببرد، باید دیه کامل را پرداخت کند.
• دیه جراحات: در صورتی که شخص مرتکب جرمی نسبت به دیگری شود که در او جراحتی بوجود آید باید دیه جراحت وارد شده را بپردازد. مانند دیه ضرب و شتم و خراشیدگی که مقدار دیه بر حسب جراحت وارد شده توسط پزشکی قانونی مشخص می شود. سپس حکم به دادگاه رسما ابلاغ شده و دادگاه آن را به مجرم اعلام می نماید.
• دیه منافع اعضاء: اگر شخصی مرتکب جرمی بر دیگری شود که در پی آن فرد بعضی از حواس خود را از دست بدهد، مثلا شنوایی فرد مختل شود، باید دیه منافع آن عضو توسط ضارب پرداخت گردد. دیه منافع شامل دیه عقل، دیه بینایی، دیه شنوایی، دیه صوتی، دیه بویایی و گویایی است.

نکته: تمامی حوادثی مبنی بر فوت یا جراحت باید تحت نظر پزشک قانونی اعمال وضعیت شود. بدین ترتیب که پزشکی قانونی، میزان صدمات وارده به فرد را به دادگاه اعلام کرده و دادگاه نیز بر اساس گواهی پزشکی قانونی، مبلغ دیه را اعلام می‌کند.

برای کسب اطلاعات بیشتر و تکمیلی می توانید به مشاوران حقوقی مراجعه کرده و از مشاوره حقوقی رایگان ارائه شده در این مراکز استفاده نمایید. امکان دریافت مشاوره حقوقی رایگان تلفنی نیز در این مراکز پیش بینی شده است.

انواع جراحت در قانون مدنی و میزان دیه آن

مطابق با ماده ۷۰۹ قانون مجازات اسلامی این جراحات شامل موارد زیر هستند:

• حارصه: اگر پوست بدون خونریزی خراش بردارد، از این نوع آسیب تحت عنوان حارصه یاد می شود. دیه حارصه یک صدم دیه‌ی کامل است.
• دامیه: اگر پوست با خراشیدگی گوشت و اندکی خونریزی همراه باشد به آن دامیه می گویند. دیه‌ی دامیه دو صدم دیه‌ی کامل است.
• متلاحم: اگر جراحت عمیق و همراه با پارگی گوشت باشد ولی به استخوان نرسد به آن متلاحمه گفته می‌شود. دیه‌ی متلاحمه مشمول سه سوم دیه‌ی کامل خواهد بود.
• سمحاق: اگر جراحت به طوری عمیق باشد که به استخوان نفوذ کند به آن سمحاق می گویند. دیه سمحاق چهار صدم دیه‌ی کامل را در بردارد.
• موضح: اگر جراحت به قدری عمیق باشد که استخوان به بیرون بزند به آن موضحه گویند. دیه موضحه پنچ صدم دیه‌ی کامل را شامل خواهد شد.
• مأمومه: اگر در این جراحت به سر آسیبی برسد و عمق جراحت به حدی باشد که به کیسه‌ی مغز برسد دیه آن یک سوم دیه کامل خواهد بود.
• دامغه: اگر در این جراحت همراه با شکستگی استخوان سر، کیسه مغز نیز دچار پاره گی شود، علاوه بر دیه‌ی شکستگی سر، دیه‌ی پاره شدن کیسه‌ی مغز نیز دریافت خواهد شد.
• جائفه: اگر هر نوع وسیله و از هر جهتی به بدن انسان وارد شود و جراحت ایجاد کند، به این نوع جراحت جانفه می گویند و دیه آن یک سوم دیه‌ی کامل است.
• نافذه: اگر با وارد شدن یک وسیله جراحتی در دست و یا پای فرد ایجاد شود به آن نافذه می گویند. دیه‌ی آن برای مرد یه دهم دیه‌ی کامل خواهد بود.

انواع دیه‌ اعضاء مطابق با قانون مجازات اسلامی

•  مطابق ماده ۵۶۳ اگر هر یک از اعضای فرد و یا هر دو عضو از اعضای زوج بدن از بین برود شامل دیه کامل خواهد بود. اگر یکی از اعضای زوج بدن مانند یک دست یا یک پا از بین برود، مشمول نصف دیه کامل خواهد شد.

• مطابق ماده ۵۶۴ اگر عضوی که دارای دیه معین است فلج شود، دو سوم دیه عضو به آن تعلق خواهد گرفت و از بین بردن عضوی که فلج بوده دو سوم دیه همان عضو را شامل خواهد شد.
•  مطابق ماده ۵۶۵ از بین بردن عضو منفعت مانند شنوایی یا بینایی و یا … به هر اندازه ای که عضو از بین رفته است به همان اندازه نیز دیه دارد.
• مطابق ماده ۵۶۶ دیه اعضایی که پیوندی است و مانند عضو اصلی دارای حیات است همان میزان  دیه عضو اصلی را شامل خواهد بود و اگر عضو پیوندی معیوب اما در حال حیات باشد، دیه آن به اندازه عضو معیوب تعیین می شود.
• مطابق ماده ۵۶۹ قانون مجازات اسلامی، هر گونه شکستگی یا خرد شدن یا ترک برداشتن استخوان، دیه جداگانه ای دارند. دیه شکستن استخوان هر عضو یک پنجم دیه آن عضو است و اگر کامل و بی نقص درمان شود چهار پنجم دیه شکستن به تعلق می گیرد. دیه خرد شدن استخوان هر عضو یک سوم دیه آن عضو است و اگر کامل و بی نقص درمان شود، مشمول چهار پنجم دیه خرد شدن آن استخوان خواهد بود. دیه ترک برداشتن استخوان هر عضو چهار پنجم دیه شکستن آن عضو است و  دیه جراحتی که بدون شکستگی به استخوان نفوذ کند، یک چهارم دیه شکستگی آن عضو تعیین می گردد.
• مطابق ماده ۵۷۰ هرگاه یک استخوان حتی با یک ضربه از نقاط مختلف آسیب ببیند، خرد شود یا ترک بردارد یا بشکند هر کدام به عنوان آسیب های جداگانه در نظرگرفته می شود و هر یک دیه ای جداگانه دارد.
• مطابق ماده ۵۷۱ قانون مجازات اسلامی، اگر استخوانی دچار در رفتگی شود، اما از کار نیفتاده باشد  موجب دو سوم دیه همان عضو خواهد شد. اگر به طور کامل درمان شود شامل چهار پنجم از دو سوم دیه آن عضو خواهد شد‌.
• مطابق ماده ۵۷۲ قانون مجازات اسلامی، اگر تکه کوچکی از استخوان از بدن جدا شود، مشمول دیه شامل شکستگی ثابت خواهد بود.
• مطابق ماده ۵۷۳، اگر صدمه بر استخوان، موجب نقص عضو یا صدمات دیگری شود هر یک دیه جداگانه‌ ای خواهد داشت.
• مطابق ماده ۵۷۴ اگر بر اثر یک یا چند ضربه، علاوه بر دررفتگی مفصل، استخوان نیز بشکند یا ترک بخورد، دو جرم محسوب می‌شود و هریک دیه ای جداگانه دارد.

چه کسی مسئول پرداخت دیه است؟ و آیا دیه به ارث می رسد یا نه؟

در قتل عمد پرداخت دیه به عهده خود مجرم است. اما اگر قتل به دلیل خطای محض صورت گیرد و قاضی نیز حکم آن را صادر کند، پرداخت دیه بر عهده قوم و خویشان مجرم خواهد بود. بعد از اینکه مجرم به قتل خود اعتراف کرد و اطرافیان مرد نیز ارتکاب جرم توسط وی را تایید کردند یکی از اقوام مجرم که تحت عنوان عاقله شناخته می شود، بایستی مسئولیت پرداخت دیه را بر عهده بگیرد. عاقله یعنی نگهدارنده و در اصطلاح فقه به بستگان مذکر اشاره دارد. فرد عاقله باید عاقل و بالغ باشد و نسبت مشروع با مجرم داشته باشد. فرد عاقله نمی تواند زن باشد و فقط باید مرد باشد.

اگر مجرم به قتل محض اعتراف کند اما اقوام بگویند که این قتل عمد نبوده است دیه را باید خود مجرم کامل پرداخت کند. مطابق قانون مجازات اسلامی دیه می تواند به ارث برسد. هنگامی که شخصی به قتل برسد و ولی دم تقاضای دریافت دیه را داشته باشد، این دیه به شکلی که تقسیم اموال می کنند به تمام وارثان مقتول  به ارث خواهد رسید. طبق قانون دیه به بستگان مادری به ارث نمی رسد.

برای پرداخت دیه از زمان وقوع جرم و یا قتل مهلت خاصی تعیین می شود که طبق زمان بندی زیر است:

• در قتل های عمدی ظرف یک سال قمری
• در قتل های شبه عمدی ظرف دو سال قمری
• قتل های محض یا غیر عمدی ظرف سه سال قمری
• بر اساس نوع صدمه: میزان دیه برای آسیبی که منجر به مرگ می شود با دیه آسیبهایی که ممکن است منجر به نقص عضو شود یا جراحت سطحی بردارد متفاوت خواهد بود.
• بر اساس جنسیت:. بر اساس قانون فقه اسلامی، دیه زن، نصف دیه کامل مرد محاسبه و پرداخت می ‌شد. ولی در سال جدید و طبق مصوبه جدید دیه زن و مرد برابر حساب می شود. برای پرداخت دیه سالی که در آن دیه پرداخت می شود ملاک قرار می گیرد. مثلا، اگر فردی در سال ۱۳۹۶ مرتکب جرمی شده باشد، اما قصد داشته باشد دیه آن را در سال ۱۴۰۰ پرداخت کند، دیه بر اساس مبلغ اعلام شده در سال ۱۴۰۰ محاسبه خواهد شد.
• بر اساس زمان و مکان وقوع جرم: به عنوان مثال مبلغ دیه در ماه های حلال و حرام ‌متفاوت است.

برای اطلاع از نحوه ی محاسبه دقیق دیه در شرایط متفاوت می توانید از مشاوره حقوقی تلفنی رایگان که توسط موسسات حقوقی ارائه می شود، استفاده نمایید. شما می توانید با مراجعه به این مراکز نسبت به دریافت راهنمایی های دقیق تر درباره دریافت یا پرداخت دیه در هر زمان اقدام کنید.

تاثیر افزایش نرخ دیه بر بیمه شخص ثالث

سقف تعهدات مالی بیمه شخص ثالث ۲.۵ درصد مبلغ دیه هر سال در ماه حرام است. در بیمه شخص ثالث با افزایش نرخ دیه، حداقل تعهدات مالی شرکت‌های بیمه در سال ۱۴۰۰،  ۱۶ میلیون تومان بوده است و دیگر نیازی به کشیدن کروکی یا حضور پلیس در مکان نخواهد بود. اما این منوط به شرایط زیر است:

• خسارت مالی رخ داده تا مبلغ ۱۶ میلیون تومان باشد.
• خسارت جانی اتفاق نیفتاده باشد.
• هر دو طرف دارای گواهی‌نامه باشند.

جدول دیه کامل و دیه نقص عضو در سال۱۴۰۰

با توجه به اینکه بحث حوادث مربوط به قتل و جراحت و دیه از مباحث گسترده ی قوانین قضایی کشور هست که برای اثبات و احقاق به موقع آن نیاز به پیگیری و کارشناسی های دقیق و منظم دارد. استفاده از وکلای با تجربه و بهره گیری از مشاوره حقوقی رایگان می تواند روند نتیجه گیری شما را سریع تر کند.