موارد محرومیت از ارث | آشنایی با موانع ارث و انواع آن

تعریفی کوتاه از ارث و معرفی طبقات وراث

قانون‌گذاران در ماده ۱۴۰ قانون مدنی ارث را یکی از اسباب تملک دانسته و در مواد ۸۶۱ تا ۹۴۹ احکام مربوط به آن را آورده‌اند. ارث در لغت انتقال غیرقراردادی مال یا اشیا از شخصی به دیگری است و منظور از آن این است که پس از فوت هر شخص که اموالی داشته باشد، این اموال با رعایت شرایطی به بازماندگان او خواهد رسید. این اموال باقی‌مانده از شخص پس از فوت او را ارث می‌گویند. در این میان برخی از افراد وراث هستند و برخی مشمول موارد محرومیت از ارث هستند.

برای بهره‌مندی از ارث، افراد بر اساس نسبتی که با متوفی دارند در طبقات مختلفی قرار می‌گیرند و اولویت‌بندی می‌شوند. به این صورت که طبقه اول شامل والدین، فرزندان و فرزندان آنان؛ طبقه دوم شامل اجداد، خواهر، برادر و فرزندان آنان و در نهایت طبقه سوم شامل خواهران، برادران والدین و اولاد آنهاست. اگر طبقه اول زنده هستند، طبقه دوم از ارث سهمی نخواهند داشت و نیز اگر طبقه دوم زنده باشند، طبقه سوم از ارث محروم خواهند بود. اما برای انتقال اموال تنها حضور وراث کافی نیست بلکه باید هیچ‌یک از موارد محرومیت از ارث نیز مانع نشود. در ادامه این مطلب به معرفی تمام موارد محرومیت از ارث می‌پردازیم.

موارد محرومیت از ارث

بر اساس قانون شرایطی وجود دارد که در صورت وجود هریک از آنها وراث از متوفی ارثی نمی‌برند. به این شرایط موانع ارث نیز می‌گویند که در دو دسته قرار می‌گیرند. دسته اول: مواردی که به طور مطلق مانع ارث‌بری هستند. دسته دوم: مواردی که با کم‌کردن سهم‌الارث مانع ارث‌بری بیشتر خواهند شد.  برای کسب اطلاعات بیشتر با مشاوره حقوقی رایگان در ارتباط باشید.

موارد مطلق محرومیت از ارث

موانعی که برای ارث در قانون مدنی ذکر شده‌اند، شامل موارد زیر است:

قتل متوفی (مورث)

بر اساس ماده ۸۸۰ قانون مدنی اگر کسی عمدا مورث (رساننده میراث) خود را به قتل برساند از ارث محروم خواهد شد. البته در این زمینه استثنائاتی هم هست، به عنوان مثال اگر پدری فرزند خود را به قتل رساند نه تنها قصاص نمی‌شود، بلکه از او ارث هم می‌برد. اما این حکم برای مادر صدق نمی‌کند و اگر مادری مرتکب قتل فرزند شود از او ارثی نخواهد برد. پس به طور کلی قتل عمد به منظور رسیدن سریع‌تر به ارث از موارد محرومیت از ارث است. اطلاعات لازم در خصوص فروش مال غیر را در مقاله لینک شده مشاهده کنید.

کفر

یکی دیگر از موارد محرومیت از ارث بر اساس قانون مدنی کفر است. بدین صورت که شخص کافر از مسلمان ارثی نبرده اما شخص مسلمان از کافر ارث می‌برد. بنابراین اگر متوفی مسلمان باشد ورثه کافر از او ارث نمی‌برند. اما اگر متوفی کافر باشد، در صورت وجود فرد مسلمان در بین وراث، آن فرد مسلمان ارث می‌برد و مانع ارث بردن وراث کافر خواهد شد. پس وراث کافر حتی اگر از لحاظ طبقه نزدیک‌تر باشند ارثی نخواهند برد. حال اگر متوفی کافری باشد که فقط یک ورثه مسلمان دارد همه اموال او به این ورثه خواهد رسید، اما اگر متوفی مسلمان بود و وراث او همه کافر بودند، آنها به هیچ عنوان ارثی نخواهند برد و ارثیه به عنوان اموال بلاوارث به حاکم و بیت‌المال خواهد رسید.

لعان

لعان یعنی مردی به همسر خود تهمت زنا بزند و انتساب فرزند به خود را انکار کند، این کار رابطه توارث بین آنها و نیز زن و شوهر را از بین می‌برد. در این حالت هیچ یک از طرفین از یکدیگر ارث نخواهند برد و فرزند تنها از خویشاوندان مادری و خویشاوندان مادری از او ارث خواهند برد. در صورت نیاز به مشاوره حقوقی تلفنی رایگان با ما در ارتباط باشید.

تولد از زنا

در قوانین حقوقی ایران بر اساس یک قاعده کلی، فرزند حاصل از زنا نامشروع و مشمول محرومیت از ارث خواهد شد. بنابراین فرزند حاصل از زنا طبق ماده ۸۸۴ قانون مدنی از پدر و مادر و اقوام آن‌ها ارث نخواهد برد.

جنین

اگر در زمان فوت مورث جنینی باشد که زنده به دنیا آمدن او در تقسیم ارث موثر واقع شود، بر اساس ماده ۸۷۸ قانون مدنی تقسیم ارث نباید انجام شود تا زمانی که وضعیت آن جنین مشخص شود.

غایب مفقود الاثر

بر اساس ماده ۸۷۹ قانون مدنی اگر در میان ورثه غایب مفقودالاثری وجود داشته باشد، باید سهم او کنار گذاشته شود تا زمانی که وضعیتش مشخص شود. برای کسب اطلاع از ویژگی وکیل کیفری خوب مقاله لینک شده را مشاهده کنید.

مواردی که باعث کاهش سهم می‌شوند

• در مباحث حقوقی کسی که مانع ارث بری دیگری شود را حاجب می‌نامند. به عنوان مثال هر طبقه از طبقات ارث، مانع ارث بری طبقات بعدی خواهد شد.
• در یک طبقه ارثی فردی که به متوفی نزدیک‌تر باشد، مانع ارث بردن طبقه بعدی خواهد شد.
• زن و شوهر نیز در حالتی که متوفی فرزندی داشته باشد، ارث کمتری خواهند برد.

آیا محرومیت از ارث از موانع ارث‌بردن محسوب می‌شود؟

جالب است بدانید که بر اساس قانون و شرع محرومیت از ارث از سمت متوفی وجود ندارد. یعنی اگر فردی فرزندان یا هریک از وراثش را از ارث محروم کند، این امر نفوذ حقوقی نخواهد داشت و ورثه همچنان ارث خواهند برد. حتی اگر متوفی به وسیله وصیت این کار را انجام دهد از منظر قانونی فرزندش را تنها از یک سوم اموال خود محروم کرده است زیرا هر فرد فقط برای یک سوم از اموال خود حق تصمیم‌گیری دارد و در مورد مابقی اختیاری ندارد.

در پایان اگر هرگونه سوال یا مشکل حقوقی در زمینه مسائل مربوط به ارث یا موارد محرومیت از ارث دارید، توصیه می‌کنیم از خدمات سایت مشاوران حقوقی و مشاوران برجسته ما استفاده کنید تا شما را در سریعترین زمان برای حل مشکل راهنمایی کنیم.