امروزه شاهد افزایش روز به روز و فراگیر شدن میزان طلاق و جدایی ها در جامعه هستیم. این امر به عنوان یکی از معضلات اجتماعی شناخته می شود که جای بحث بسیاری دارد. در همین راستا بسیاری از زوجینی که زندگیشان به طلاق و جدای ی می انجامد، یکی از بزرگترین دغدغه هایشان برای شروع یک فصل جدید در زندگی، حذف نام همسر از شناسنامه است. بیشتر این افراد تمایل دارند که شناسنامه خود را از نام همسر سابق، طلاق و ازدواج قبلی پاک کنند. بر همین اساس ما در این مقاله بر آن شدیم تا در مورد قوانین و شرایط موجود در مبحث حذف نام همسر از شناسنامه به بحث و بررسی بپردازیم.
قانوان حذف نام همسر از شناسنامه
تنها استناد قانونی در مورد حذف نام همسر از شناسنامه به ماده ۳۳ قانون ثبت احوال مربوط می شود که در آن مقرر شده که تمام امور و وقایع مرتبط با ازدواج، طلاق، مرگ زوج یا زوجه و رجوع و بذل مدت و فسخ نکاح بایستی در دفاتر ثبت، به ثبت رسیده و در شناسنامه نیز منعکس شوند.
با این حال، قانون گذار شرایط مختلفی را برای حذف نام همسر بعد از فوت و یا بعد از طلاق و موارد دیگری مانند باکره بودن یا نبودن زوجه در نظر گرفته است که بایستی مد نظر قرار بگیرند. ازدواج و طلاق غیر مدخوله در شناسنامه المثنی قید نمی شود و چنانچه زوجین هر دو بر این امر تاکید داشته باشند که رابطه زناشویی میان آنها حادث نشده است و به این مسئله اقرار کنند که این ازدواج غیرمدخوله بوده و زوجه باکره است، از این طریق می توانند تقاضای خود را مبنی بر صدور شناسنامه ای بدون قید ازدواج و طلاق از اداره ثبت درخواست نمایید.
در صورتی که فردی طلاق گرفته باشد و برای بار دوم ازدواج کند، حتی اگر تنها یک ساعت از ازدواج وی گذشته باشد، می تواند با در دست داشتن سند ازدواج به ثبت احوال مراجعه کند و درخواست حذف طلاق قبلی و ازدواج جدید را از شناسنامه خود داشته باشد و نهایتا این آخرین واقعه یعنی طلاق است که در شناسنامه وی ثبت می شود و بقیه وقایع قبلی قابل حذف خواهند بود. لازم به ذکر است که طبق قانون آقایان می توانند تا چهار ازدواج خود را به صورت همزمان ثبت نمایند.
نکته حائز اهمیت در این بحث، امکان حذف ازدواج قبلی که منجر به طلاق شده با وقوع ازدواج بعدی است و این هم در مورد آقا و هم خانم صدق می کند. یعنی هم مرد و هم زن می توانند با ثبت ازدواج جدید، طلاق ثبت شده در شناسنامه خود را حذف نمایند.
با این حال، ممکن است سوالات و نکات ریزی در این مورد وجود داشته باشد، بنابراین شما می توانید برای گرفتن پاسخ سوالات خود از راهنمایی های مشاوران حقوقی که در موسسات و مراکز مربوطه فعالیت می کنند، استفاده نمایید. این مراکز برای رفاه حال مراجعین خود، خدمات مشاوره حقوقی رایگان را پیش بینی کرده اند که در صورت عدم امکان مراجعه حضوری می توانید از مشاوره حقوقی رایگان تلفنی نیز استفاده کنید.
شرایط و نحوه حذف نام همسر از شناسنامه بعد از طلاق
در صورت وقوع طلاق بین زوجین، دو حالت زیر قابل تصور است:
زوجه همچنان دوشیزه باشد
اگر زوجه قبل از طلاق با همسر خود وارد رابطه نزدیکی که منجر به زایل شدن پرده بکارت وی شود، نشده باشد، این امکان وجود دارد که هر کدام از زوجین با در دست داشتن سند طلاق که حاوی گواهی پزشکی دال بر دوشیزه بودن زوجه است، به اداره ثبت احوال مراجعه کند و درخواست خود مبنی بر حذف نام همسر از شناسنامه خود را ارائه نماید.
زوجه دوشیزه نباشد
در این صورت، زوجه زمانی می تواند درخواست حذف نام همسر از شناسنامه خود را از اداره ثبت احوال داشته باشد که مجددا ازدواج کند و ازدواج جدید وی رسما به ثبت رسیده باشد و نام همسر دوم در شناسنامه قید شود، در این صورت، زوجه می تواند با اطلاع همسر دوم، درخواست خود مبنی بر حذف نام همسر اول را مطرح نماید. این یعنی برای حذف نام همسر اول از شناسنامه بایستی ازدواج دوم به صورت رسمی ثبت شود و نام همسر نیز در شناسنامه قید گردد و صرف قصد ازدواج و انتخاب همسر نمی تواند دلیل کافی برای حذف نام همسر از شناسنامه باشد.
با توجه به گسترده بودن دامنه بحث طلاق و ازدواج مجدد، متقاضیان اخذ مشاوره در این مورد می توانند با مراجعه به مراکز مشاوره ای و موسسات حقوقی از مشاوره حقوقی رایگان وکلای مجرب و متخصصین این امر راهنمایی های لازم را دریافت کنند. در صورت لزوم متقاضیان می توانند از مشاوره حقوقی تلفنی رایگان که در این مراکز پیش بینی شده، استفاده نمایند.
طلاق توافقی و شرایط حذف نام همسر از شناسنامه
در طلاق توافقی ، هر کدام از زوجین زمانی می توانند درخواست تعویض شناسنامه و حذف نام همسر از شناسنامه را داشته باشند که مدرکی مبنی بر غیر مدخوله بودن زوجه و جاری شدن طلاق بائن ارائه شود. طبق روال دادگاه، زوجه ای که اظهار می کند باکره است بایستی برای اثبات ادعای خود به پزشک قانونی ارجاع داده شود و گواهی بکارت دریافت نماید.
اما در غیر این صورت و زمانی که زوجه باکره گی خود را از دست داده باشد و بعد زوجین به صورت توافقی از هم جدا شده باشند، اگر هر یک از زوجین مجددا ازدواج کنند و ازدواج شان به صورت رسمی ثبت شده باشد، می توانند با مراجعه به ثبت احوال و ارائه سند ازدواج جدید خود، درخواستی مبنی بر حذف نام همسر از شناسنامه خود را اعلام نمایند.
شرایط حذف نام مرد از شناسنامه زن
اگر زن خواهان جدایی از همسر خود باشد، تنها زمانی می تواند نام همسر یعنی مرد را از شناسنامه خود حذف کند که طلاق در دوران عقد اتفاق بیافتد و زن مدرک قابل استنادی مبنی بر دوشیزه بودن خود را به دادگاه تسلیم نماید. همچنین طبق احکام قضایی و سند طلاق، طلاق زوجین باید از نوع طلاق بائن باشد. در این صورت زن می تواند به اداره ثبت احوال مراجعه کند و مدارک مورد نیاز بویژه گواهی پزشکی دال بر باکره گی خود را ارائه نماید و درخواست خود مبنی بر حذف نام همسر از شناسنامه خود را ثبت کند. در حالت کلی امکان حذف نام همسر از شناسنامه در دو صورت امکان پذیر خواهد بود:
- مطابق با اظهارت مرد در زمان طلاق در دادگاه یا اثبات بکارت مطابق با حکم دادگاه
- در صورت ازدواج مجدد زوجه و ثبت رسمی و قانونی این ازدواج در دفتر ازدواج و طلاق
شرایط مورد نیاز برای حذف نام همسر از شناسنامه می تواند مشمول موارد و مصادیق جزئی تری باشد که برای اطلاع از آنها می توانید از راهنمایی های مشاوران حقوقی و دریافت مشاوره حقوقی رایگان توسط وکلای مجرب در موسسات مشاوره ای و حقوقی بهره مند شوید.
شرایط حذف نام همسر فوت شده از شناسنامه
گاها پیش می آید که بعد از ازدواج یکی از زوجین فوت کند. در این شرایط ممکن است برخی از زنان بخواهند نام همسر را از شناسنامه خود حذف کنند. برای این کار می توانند همراه با اسناد و مدارک مورد نیاز به اداره ثبت احوال مراجعه کرده و درخواست حذف نام همسر فوت شده را از شناسنامه خود مطرح کنند.
با این حال، تنها در شرایطی هر کدام از زوجین می توانند این درخواست را ارائه کنند که نزدیکی میان آنها حادث نشده باشد. یعنی زن و شوهرهایی می توانند بعد از فوت یکی از زوجین، اقدام به گرفتن شناسنامه المثنی و حذف واقعه ازدواج و فوت همسر در شناسنامه خود کنند که رابطه زناشویی بین آنها اتفاق نیافتاده باشد.
به بیانی، زمانی امکان دارد که زوجه بتواند بعد از فوت زوج، اقدام به حذف نام همسر از شناسنامه خود کند که باکره باشد و این امر با مراجعه به مراکز پزشکی قانونی و گرفتن گواهی بکارت به اثبات برسد. در غیر این صورت زوجه تنها زمانی که اقدام به ازدواج مجدد کند و آن را به صورت رسمی و قانونی در دفاتر ازدواج و طلاق ثبت نماید، می تواند نام همسر فوت شده خود را از شناسنامه خود حذف کند و شناسنامه المثنی بگیرد.
مدارک مورد نیاز برای حذف نام همسر فوت شده
- گواهی فوت همسر
- نکاح نامه یا سند ازدواج
- مدراک هویتی مانند شناسنامه و کارت ملی
شرایط حذف نام زن از شناسنامه مرد
زمانی که مرد، همسر اول خود را طلاق داده باشد و آن را به صورت رسمی ثبت کرده باشد و بعد بخواهد زن دیگری را به عقد و ازدواج خود درآورد و اطلاعات این ازدواج را به صورت رسمی به ثبت برساند و در شناسنامه خود درج کند. می تواند نام همسر اول خود را از شناسنامه اش حذف کند.
چنین امکانی به صورت قانونی و احکام قضایی تنها در ماده ۳۲ قانون ثبت احوال آورده شده است که مطابق آن، اگر مردی از همسر اول خود جدا شده باشد و همسر دوم خود را انتخاب کند، می تواند با ثبت رسمی ازدواج دوم و قید نام همسر دوم در شناسنامه خود، به اداره ثبت احوال مراجعه کند و درخواست خود را مبنی بر حذف نام همسر اول ارائه کند.
اگر در این مورد شبهات و سوالاتی دارید می توانید از مشاوره حقوقی رایگان موسسات حقوقی که به صورت مشاوره حقوقی تلفنی رایگان نیز در دسترس است، استفاده نمایید.
شرایط حذف نام همسر در ازدواج موقت
در ازدواج موقت یا اصطلاحا صیغه، طرفین ملزم به ثبت و قید نام یکدیگر در شناسنامه نیستند. اما این نوع ازدواج طبق قوانین جمهوری اسلامی در سه حالت باید ثبت شود:
- باردار بودن زن
- توافق طرفین پیش از صیغه به ثبت ازدواجشان
- شرط ضمن عقد برای به ثبت رسیدن قانونی ازدواج
در این شرایط و طبق توافق طرفین، زمانی که در ازدواج موقت، واقعه ازدواج و نام همسر موقت در شناسنامه درج شد، چنانچه این نوع ازدواج به جدایی ختم شد، هر یک از طرفین می توانند نام همسر موقت خود را با ارائه درخواستی به اداره ثبت احوال از شناسنامه خود حذف کنند. روال و فرایند این کار همانگونه پیش خواهد رفت که برای ازدواج دائم و موارد دیگر آن ذکر شد.
نکته قابل توجه در مورد ازدواج موقت اینکه در این نوع از ازدواج، به لحاظ قانونی زوجین می توانند تصمیم بگیرند که نام شان در شناسنامه یکدیگر قید نشود. با این حال چنانچه این ازدواج به فرزندآوری ختم شود، بایستی نام فرزندان در شناسنامه پدر و مادر ثبت شود و به لحاظ قانونی نمی توان از ثبت فرزند یا فرزندان حاصل از ازدواج موقت در شناسنامه طرفین سرباز زد.
باکره بودن زوجه و شرایط حذف نام همسر از شناسنامه
اثبات باکره بودن زوجه در هنگام طلاق علاوه بر اینکه باعث نصف شدن مهریه وی می شود، مشمول عده نیز نخواهد بود. به این معنی که اگر طلاق در دوران عقد صورت گیرد و زوجه باکره گی خود را از دست نداده باشد، عده بر گردن وی نخواهد بود. در این صورت، این امکان وجود دارد که هر کدام از طرفین با مراجعه به دفاتر پیشخوان و یا اداره ثبت احوال، مدارک مورد نیاز اعم از مدارک هویتی، دادنامه طلاق، گواهی دوشیزگی زوجه را همراه با درخواست خود را مبنی بر حذف نام همسر از شناسنامه ارائه کنند.
مدارک مورد برای حذف نام همسر از شناسنامه
مدارک مورد نیاز برای حذف نام همسر از شناسنامه بسته به باکره بودن یا نبودن زوجه متفاوت خواهد بود:
مدارک حذف نام همسر در صورت ازدواج غیرمدخوله
- اخذ گواهی پزشکی آزمایش بکارت از پزشکی قانونی
- سند رسمی ازدواج
- حکم طلاق از دادگاه
- مدارک شناسایی مانند شناسنامه و کارت ملی
- برگه معرفی از دادگاه محل صدور حکم طلاق
مدارک حذف نام همسر در صورت باکره نبودن زوجه
- ثبت سرمی ازدواج مجدد و ارائه مدارک مربوط به آن به اداره ثبت احوال
- سند طلاق ازدواج قبلی
- مدارک شناسایی شامل شناسنامه و کارت ملی
مدارک مورد نیاز برای حذف طلاق از شناسنامه
- دادنامه طلاق
- ۲ قطعه عکس
- کپی یا اصل طلاق نامه
- کارت ملی
- گواهی بکارت از پزشک قانونی
شرایط حذف نام همسر از شناسنامه با وجود فرزند
این شاید یکی از مهم ترین سوالاتی باشد که بسیاری از افراد درگیر طلاق و جدایی در پی جواب آن هستند که آیا در صورت وجود فرزند باز هم امکان حذف نام همسر از شناسنامه وجود دارد یا نه؟
در ماده ۳۳ قانون ثبت احوال کشور، وجود یکی از دو شرط دوشیزگی و اثبات سلامت بکارت و انتخاب همسر و ثبت و رسمی کردن ازدواج جدید در دفترخانه و ارائه سند ازدواج به اداره ثبت احوال برای حذف نام همسر از شناسنامه الزامی است. در این ماده قانونی اشاره ای به بودن یا نبودن فرزند نشده است.
بنابراین داشتن فرزند نمی تواند مانعی برای حذف نام همسر از شناسنامه باشد. ولی قطعا نام پدر و مادر در شناسنامه فرزند قابل حذف نیست.
در پایان لازم به ذکر است که متقاضیان حذف نام همسر از شناسنامه خود بهتر است برای کسب اطلاعات بیشتر و راهنمایی های جامع تر در این خصوص به مراکز حقوقی مراجعه کرده و از خدمات مشاوره حقوقی رایگان این مراکز بهره مند شوند. همچنین برای رفاه حال متقاضیان امکان دریافت مشاوره حقوقی تلفنی رایگان نیز در این موسسات فراهم شده است.
نظر دهید