به اجرا گذاشتن مهریه، مراحل و شرایط آن

مهریه به عنوان حق قانونی زن، به صورت عند المطالبه قابل دریافت است. اما در اغلب موارد در موقع طلاق است که زنان اقدام به مطالبه مهریه خود می کنند. با توجه به افزایش آمار طلاق و ازدیاد پرونده های قضایی مرتبط با مطالبه مهریه، قوانین و شرایط مقرر در این زمینه می تواند دچار تغییر شود. ما در این مقاله بر آنیم تا به موضوع به اجرا گذاشتن مهریه و مراحل و قوانین مرتبط با آن بپردازیم.

موضوع مهریه، مطالبه آن، امروزه یکی از پرچالش ترین مقوله های حقوقی است که می توان از آن به عنوان یک پدیده اجتماعی یا معضل اجتماعی فراگیر نام برد. قوانین و مراحل به اجرا گذاشتن مهریه ممکن است همه ساله یا چندین سال یکبار به روز رسانی شده و دچار تغییر شوند. بر همین اساس، شما کاربر گرامی در صورت نیاز به کسب اطلاعات جامع و تخصصی در مورد به اجرا گذاشتن مهریه و مراحل و قوانین جدید آن می توانید با مشاوران خبره موسسه مشاوره حقوقی همراه باشید و از مشاوره های تخصصی و تکمیلی آنها که به صورت مشاوره حقوقی رایگان ارائه می شود، استفاده نمایید.

آخرین بخشنامه مراحل به اجرا گذاشتن مهریه در سال ۱۴۰۱

با توجه به بخشنامه ای که از سوی رئیس قوه قضاییه صادر شده و به اجرای بند ب ماده ۱۱۳ قانون پنجم توسعه تاکید دارد، دادخواست مهریه پیش از ارسال به محاکم قضایی، بایستی به اداره ثبت ارجاع داده شود. در غیر این صورت، مراجع قضایی از پذیرش آن معذور خواهند بود. بنابراین طبق این بخشنامه، اولین گام برای به اجرا گذاشتن مهریه و ارائه درخواست صدور اجرائیه مهریه، مراجعه به دفتر ثبت ازدواج و طلاقی است که عقد در آنجا به ثبت رسمی رسیده است. حال این اقدام توسط خود شما انجام گیرد یا برای انجام این مراحل از وکیل مهریه استفاده کنید، چندان فرقی نمی کند.

در مرحله بعدی، بایستی به اداره ثبت اسناد و املاک (اداره اجرای مهریه) مراجعه نمایید. از این طریق می توان هم اقدام به ممنوع الخروج کردن زوج کرد و همچنین درخواست توقیف اموال وی را ارائه نمود. در صورت عدم وجود هیچ گونه اموال یا عدم ارائه مشخصات اموال زوج، اداره ثبت اسناد و املاک از مَراجعی مانند بانک و راهور استعلام به عمل می آورد تا به لیستی از دارایی ها و اموال زوج دسترسی داشته باشد.

در صورت پیدا شدن مالی، اداره مزبور اقدام به توقیف مال کرده و بعد از ارزیابی های اولیه، ملک یا مال را به مزایده می گذارد. زوج در این مورد دارای حق اعتراض است.

چنانچه در مدت ۲ ماه مالی پیدا نشد، یا بعد از ۶ ماه نتیجه ای حاصل نشد، زوجه یا وکیل وی می تواند درخواست صدور ارجاع پرونده به دادگاه را ارائه کند.

امروزه شاهد افزایش پرونده های مهریه هستیم و متعاقب آن مراحل و روند اجرا و توقیف اموال برای دریافت مهریه نیز طولانی و تنش زا شده است، بنابراین چنانچه در این مورد نیاز به دریافت مشاوره دارید بهتر است به یک وکیل کاربلد و مجرب مراجعه کنید. مشاوران و وکلای متخصص موسسه مشاوره حقوقی آماده اند تا وکالت دعاوی مهریه شما را بر عهده بگیرند و یا در صورت نیاز به مشاوره تخصصی، مشاوره حقوقی رایگان به صورت تلفنی و حضوری ارائه دهند.

به اجرا گذاشتن مهریه

همانطور که همه می دانیم قطعا ازدواج دارای آثار مالی و حقوقی است که مهریه را می توان مهم ترین آنها به شمار آورد. مهریه به مالی اطلاق می گردد که به موجب ازدواج بر ذمه مرد قرار می گیرد و وی موظف است مطابق با نوع آن (عندالمطالبه یا عندالاستطاعه) مهریه را پرداخت نماید. به موجب ازدواج و انعقاد نکاح، مرد متعهد به پرداخت مهریه خواهد بود. طبق قانون مدنی مهریه باید معلوم و مشخص باشد و می تواند در قالب پول، سکه، اموال منقول یا غیر منقول و یا انجام کاری از سوی مرد در نظر گرفته شود.

مهریه در قالب مال غیر منقول

مال غیرمنقول به اقلامی مانند زمین، آپارتمان، مغازه و … اطلاق می گردد. بهتر است اگر این گونه اموال را به عنوان مهریه انتخاب می کنید، دارای پلاک ثبتی مشخص به انضمام شماره قطعه بوده و این موارد به اضافه سایر جزئیات در سند رسمی ازدواج قید شوند.

انتقال سند رسمی مستلزم طی پروسه ای برای ثبت در دفاتر اسناد رسمی است و با توجه به اینکه دفتر رسمی ازدواج با محل انتقال رسمی سند ملکی یکی نیست، اغلب تعهد به انتقال مال غیر منقول در سند رسمی ازدواج به صورت شرط ضمن عقد قید می گردد. به این معنی که قرار می شود انتقال سند رسمی در آینده انجام شود. در این صورت چنانچه زوج از انتقال سند امتناع ورزد، زوجه می تواند به استناد سند ازدواج خود از طریق مراجع قانونی اقدام به احقاق حق نماید.

ضمانت پرداخت مهریه در عقدنامه

چنانچه شخصی در هنگام عقد ضمانت پرداخت مهریه را بر عهده بگیرد، به عبارتی ضامن پرداخت مهریه توسط زوج شود، سردفتر ازدواج در قسمت مهریه قید می کند که مثلا پدرشوهر ضامن پرداخت مهریه شده است. برای گرفتن مشاوره تخصصی در این مورد می توانید با مشاوران موسسه مشاوره حقوقی همراه باشید.

مهریه وجه نقد و قانون مهریه در مورد به اجرا گذاشتن آن

طبق قانون مهریه، محاسبه مهریه در قالب وجه نقد به نرخ روز محاسبه می شود. در این مورد دو نکته مهم وجود دارد و آن اینکه، اولا در صورت فوت زوج، محاسبه مهریه به نرخ روز صرفا تا تاریخ فوت زوج خواهد بود. دوما، برای وجه نقد، نرخ روز اقامه دعوا و ارائه دادخواست توسط زوجه به عنوان ملاک قرار نخواهد گرفت بلکه نرخ روز پرداخت توسط زوج است که به عنوان ملاک محاسبه میزان مهریه در نظر گرفته می شود. لازم به ذکر است که زوجه می تواند مهریه خود در قالب وجه نقد را هم از طریق اداره اجرای ثبت و هم از دادگاه مطالبه کند.

مهریه سکه و قانون به اجرا گذاشتن آن

مهریه در قالب سکه می تواند هم شامل سکه امامی و سکه بهار آزادی باشد و هم به صورت نیم سکه یا ربع سکه مقرر شود. تمامی این شرایط به توافق حاصل شده میان زوجین بستگی دارد. طلا هم می تواند به عنوان مهریه در نظر گرفته شود. در کل هر چیزی که از منظر عرف مالیت داشته و وجهی برای آن پرداخت می شود، بنا به توافق زوجین می تواند به عنوان مهریه مقرر شود.

برای به اجرا گذاشتن مهریه سکه می توان هم از طریق اداره ثبت و هم از طریق دادگاه اقدام کرد. بهتر است زوجه اگر تصمیم قطعی برای به اجرا گذاشتن مهریه خود دارد، حتما در این مورد از مشاوره تخصصی وکیل مهریه استفاده نماید.

مطالبه مهریه بدون طلاق

امکان دریافت و مطالبه مهریه بدون طلاق، قطعا امکان پذیر است زیرا همانگونه که همه می دانیم مهریه عندالمطالبه بوده و زوجه هر وقت که بخواهد می تواند نسبت به دریافت آن اقدام نماید. اما اینکه زن در زمان زندگی مشترک اقدام به مطالبه مهریه کند، با اینکه حق قانونی زن است اما این امر می تواند موجبات ایجاد تنش و بروز اختلاف در زندگی و روابط میان زوجین را فراهم کند. با این حال تشخیص اینکه این اقدام به صلاح زندگی مشترک است یا خیر، قطعا با زوجه خواهد بود.

مهریه در عقد موقت و قانون به اجرا گذاشتن آن

در عقد موقت صیغه نامه ها در قالب سند عادی تنظیم می شوند، حتی در صورتی که تنظیم سند توسط دفتر ازدواج صورت گیرد. با این حال، در مواقعی امکان ثبت آنها به صورت رسمی هم وجود دارد. اما در هر حال، برای مطالبه مهریه مقرر در صیغه نامه، بایستی از طریق دادگاه اقدام کرد. در عقد موقت، امکان مطالبه مهریه چه در زمانی که زوجه در مدت نکاح است، چه زمانی تمکین کرده یا خیر و حتی زمانی که مدت عقد به پایان رسیده، وجود دارد.

شایان ذکر است که در عقد موقت، برای به اجرا گذاشتن مهریه از طریق اجرای ثبت، ارائه سند رسمی نکاح موقت الزامی است.

قانون جدید مهریه ۱۱۰ سکه

طبق قانون جدید مهریه، جلب شوهر به جرم عدم پرداخت مهریه تا میزان ۱۱۰ سکه یا معادل ریالی آن به نرخ روز امکان پذیر است. به عبارتی زوجه می تواند مقدار مهریه مقرر شده در سند ازدواج را مطالبه کند و امکان به اجرا گذاشتن آن از طریق دادگاه یا اداره ثبت محفوظ است اما طبق قانون صرفا امکان صدور جلب برای ۱۱۰ سکه آن میسر است. در صورت نیاز به کسب اطلاعات جامع تر و دریافت مشاوره تخصصی در مورد مهریه و مراحل و قوانین به اجرا گذاشتن آن می توانید با موسسه مشاوره حقوقی همراه باشید. در این مرکز مشاوره حقوقی تلفنی رایگان نیز ارائه می شود.

انواع مهریه و تفاوت های میان آنها

مهریه عندالمطالبه یا عند الاستطاعه است. در مهریه عندالمطالبه زوجه می تواند به مجرد جاری شدن عقد نکاح، مهریه خود را از زوج طلب کند. همچنین در این نوع مهریه زوجه این امکان را دارد که در هنگام طلاق، مرد را ممنوع الخروج کند، اموالش را توقیف بزند و در صورت لزوم، حکم جلب زوج را بگیرد. اما در مهریه عندالاستطاعه، زوجه نمی تواند از هیچ کدام از این اهرم ها برای زیر فشار قرار دادن مرد برای پرداخت مهریه استفاده نماید. صرفا زمانی که زوجه بتواند مالی از زوج به دادگاه یا اداره اجرای ثبت معرفی کند، امکان توقیف آن از بابت مهریه وجود خواهد داشت. در غیر این صورت امکان وصول مهریه وجود ندارد.

بهترین راه به اجرا گذاشتن مهریه از طریق دادگاه است یا اجرای ثبت؟

هر کدام از این روش ها دارای معایب و مزایایی هستند. بنابراین بهتر است با توجه به وضعیت مالی زوج و زوجه و اینکه دارای اموالی برای توقیف است یا خیر، روش مناسب اتخاذ شود. در این زمینه می توانید از راهنمایی ها و مشاوره تخصصی وکیل مهریه بهره مند شوید.

مطالبه بخشی از مهریه از طریق اجرای ثبت و بخش دیگری از آن با مراجعه به دادگاه امکان پذیر است. با این حال، بهتر است بدانید که فرایند توقیف اموال با ارجاع پرونده به دادگاه و تامین خواسته از این طریق با سرعت بیشتری همراه خواهد بود. از سویی، دادرسی ثبت دادخواست مطالبه مهریه در دادگاه مشمول پرداخت هزینه ۳/۵ درصدی است که با در نظر گرفتن میزان سکه مطالبه شده می تواند مبلغ قابل ملاحضه ای را شامل شود.

در این میان، این امکان وجود دارد که زوجه همراه با دادخواست مطالبه مهریه، دادخواستی مبنی بر اعسار از پرداخت هزینه دادرسی را نیز به دادگاه تسلیم کند. ولی ممکن است بعضی شعب دادگاه از پذیرفتن دادخواست اعسار امتناع ورزند.

اگر زوجه بخواهد شوهر خود را ممنوع الخروج کند، اقدام از طریق اداره اجرای ثبت با سرعت بیشتری نسبت به دادگاه پیش خواهد رفت. همچنین چنانچه زوج دارای مالی است که جزء مستثنیات دین محسوب نمی شود، با اقدام از طریق اداره ثبت، با دردسر کمتر و صرف هزینه پایین تری به نتیجه خواهد رسید.

پر واضح است که چنانچه مهریه از نوع عندالمطالبه باشد و زوج فاقد مالی برای توقیف بوده باشد، بهتر است دادخواست مطالبه مهریه از طریق دادگاه پیگیری شود تا زوجه حداقل بتواند ۱۱۰ سکه مهریه خود را بگیرد.

اموالی که اصطلاحا مستثنیات دین شناخته شده و قابل توقیف نیستند

توجه به این نکته الزامی است که برخی از اموال قابل توقیف نیستند و در صورت توقیف نیز با اعتراض شوهر امکان آزادی آنها از توقیف وجود دارد. این جزو از اموال در اصطلاح حقوقی مستثنیات دین محسوب می شوند که به موجب ماده ۲۴ قانون محکومیت های مالی به شرح زیر می باشند:

• منزل مسکونی که در شأن محکوم علیه بوده و در حالت اعسار اوست.
• اثاثیه ای که برای رفع نیازهای ضروری محکوم علیه و افراد تحت تکفل وی مورد نیاز هستند
• آذوقه ی موجود که به قدر نیاز محکوم علیه و افراد تحت تکفل وی ذخیره شده اند.
• کتب و ابزارهای مورد نیاز علمی و تحقیقاتی برای افراد اهل علم
• وسایل و ابزار کسب و کار کسبه، کشاورزان، پیشه وران و سایر صاحبان شغل که برای امرار و معاش آنها و افراد تحت تکفلشان ضروری است.
• مبلغی که در زمان انعقاد اجاره به موجر پرداخت شده است، به شرطی که پرداخت اجاره بها بدون در نظر گرفتن آن موجبات عسر و حرج وی را فراهم بیارود.

مراحل به اجرا گذاشتن مهریه از طریق دادگاه یا شورای حل اختلاف

در برخی از شهرها، برخلاف آنچه در قانون آمده است، زوجه این اجازه را ندارد که از طریق دادگاه برای دادخواست مطالبه مهریه خود اقدام کند و اغلب برای به اجرا گذاشتن مهریه به اداره اجرای ثبت ارجاع می شود. اما اگر مرد فاقد اموالی برای توقیف باشد، اقدام از این طریق بیهوده خواهد بود و نمی تواند نتیجه ای برای زوجه در پی داشته باشد و صرفا امکان ممنوع الخروج کردن زوج وجود دارد. طبق قانون محکومیت های مالی و قانون حمایت از خانواده، امکان جلب شوهر برای عدم پرداخت مهریه، تنها از طریق دادگاه و تنها تا سقف ۱۱۰ سکه فراهم است. با این حال امکان به اجرا گذاشتن مهریه از طریق دادگاه در بیشتر شهرهای ایران امکان پذیر است.

در صورتی شورای حل اختلاف صالح به رسیدگی به دادخواست مطالبه مهریه خواهد بود که مقدار مهریه مورد مطالبه از میلیون تومان کمتر باشد. ولی در غیر اینصورت و بالا بودن ارزش مهریه مورد مطالبه از میلیون تومان، دادخواست مطالبه مهریه از طریق دفاتر خدمات الکترونیک به ثبت رسیده و سپس به دادگاه خانواده ارجاع داده خواهد شد. براساس قانون، می توان به صورت همزمان با ارائه دادخواست مطالبه مهریه، قرار تامین خواسته را نیز تسلیم دادگاه کرد.

در این صورت وکیل زوجه یا خود وی می تواند برای جلوگیری از نقل و انتقال اموال زوج، تقاضایی مبنی بر توقیف اموال به صورت اجرای قبل از ابلاغ ارائه کند. طبق این روال، اول اموال زوج توقیف می شود و سپس وی مطلع شده و زمان رسیدگی به پرونده توسط دادگاه اعلام می گردد. در صورتی که در این مورد نیاز به دریافت مشاوره تخصصی و استفاده از راهنمایی های وکیل مجرب دارید می توانید با موسسه مشاوره حقوقی در تماس باشید و از مشاوره حقوقی رایگان تلفنی این مرکز بهره مند شوید.

مراحل به اجرا گذاشتن مهریه از طریق اداره اجرای ثبت

در گام اول، بایستی با در دست داشتن نسخه اصلی عقدنامه یا کپی آن، به دفتر ازدواجی که در عقدنامه ثبت شده، مراجعه نمایید. در صورت فوت سردفتر مورد نظر، عوض شدن نشانی دفتر خانه و … می توانید به کانون سردفتران ازدواج و طلاق و یا اداره ثبت شهر خود مراجعه و نشانی جدید دفتر مورد نظر یا کفیل آن را پیدا کنید.

در مرحله بعدی و پس از پیدا کردن دفتر ازدواج مورد نظر، بایستی طی درخواستی کتبی از سردفتر تقاضای صدور اجرائیه کنید. این درخواست می تواند برای تمام مهریه یا بخشی از آن تنظیم شود. توجه به این نکته الزامی است که اجرا گذاشتن مهریه از طریق اداره اجرای ثبت صرفا در دو حالت می تواند مطلوب باشد، یکی اینکه زوج را ممنوع الخروج کرد و دوم زوج دارای اموالی غیر از مستثنیات دین برای توقیف کردن باشد.

پس از ارائه درخواست کتبی توسط زوجه یا وکیل مهریه، سردفتر اجرائیه ای به میزان مهریه مورد مطالبه صادر کرده و آن را به نشانی زوج که در عقدنامه قید شده، پست می کند.

در مرحله بعد به اداره ثبت احوال شهر مورد نظر مراجعه و مشخص می کنید که قصد دارید برای چه مقدار مهریه زوج را ممنوع الخروج کنید و یا به ازای چه مقدار از آن تقاضای توقیف اموال وی را دارید.

همه اموال منقول و غیرمنقول زوج به غیر از آنها که در زمره مستثنیات دین قرار می گیرند، می توانند توقیف شوند.

در این میان زوج می تواند در صورت نداشتن بضاعت پرداخت مهریه، دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را داده و از دادگاه تقاضای تقسیط مهریه را داشته باشد. با موافقت دادگاه با تقسیط مهریه و قطعی شدن این حکم، زوج می تواند با پرداخت پیش پرداخت اولیه و چند قسط مهریه، درخواست رفع ممنوع الخروجی خود را داشته باشد. برای کسب اطلاعات جامع در این مورد و دریافت مشاوره رایگان به صورت حضوری و تلفنی می توانید با مشاوران موسسه مشاوره حقوقی همراه باشید.