تا به حال مفاهیم دادگاه بدوی و تجدید نظر را شنیده‌اید؟ شاید بخواهید بدانید که هر کدام از آنها چه معنی دارند یا می‌خواهید تفاوتهای دادگاه بدوی و تجدید نظر را بدانید. در این مقاله می‌خوانید که دادگاه بدوی چیست، دادگاه تجدید نظر چیست و با تفاوتهای این دو نوع دادگاه و شرایط هر یک از آنها آشنا می‌شوید.
دادگاه بدوی چیست؟
شاید برایتان پیش آمده باشد که به دادگاه مراجعه کرده باشید یا مسئله‌ی حقوقی برایتان پیش آمده باشد. حتماً کلمه دادگاه بدوی را شنیده‌اید اما ممکن است معنی دقیق آن را ندانید. کلمه بدوی به معنی اولیه است و دادگاه بدوی یا دادگاه نخستین نیز به دادگاهی گفته می‌شود که در مرحله اولیه، رسیدگی به دعوی یا طرح شکایت را برعهده دارد. در واقع، طرح دعوی در ابتدا در دادگاههای بدوی صورت می‌گیرد. سپس رسیدگی به طرح دعوی و صدور رای در آن انجام می‌شود، شما می توانید از مشاوره حقوقی رایگان تلفنی وکلای خبره این مراکز استفاده نمایید.
دادگاه تجدیدنظر چیست؟
در قسمت قبل گفتیم که دعاوی در ابتدا در دادگاههای بدوی مطرح می‌شوند و رای دادگاه در مورد آنها صادر می‌شود. رسیدگی قضائی به دعاوی مطرح شده با صدور رای بدوی، پایان نمی‌یابد. در اکثر مواقع، امکان اعتراض به رای صادر شده در دادگاه بدوی وجود دارد. بازبینی رای بدوی صادر شده، در دادگاه تجدید نظر صورت می‌گیرد. اعتراض به رای بدوی و تجدیدنظر خواهی مهلت مشخصی دارد و باید در مهلت تعیین شده انجام گیرد. رای صادر شده در دادگاه تجدید نظر، رای قطعی است و اجرایی می‌شود.
تفاوتهای دادگاه بدوی و تجدید نظر را بدانیم
یکی از مهمترین وظایف حکومتها نظم و گسترش عدالت در جامعه است. حل و فصل اختلافات میان افراد جامعه یکی از ارکان گسترش عدالت در جامعه است. دادگاه‌ها مهمترین بخشها برای رسیدگی به این امور هستند. رعایت عدالت از مهمترین وظایف دادگاه‌هاست. با این حال، دادرسان دادگاه‌ها مصون از اشتباه و لغزش نیستند. ممکن است در مواردی قضاوت اشتباه داشته باشند و رای اشتباه صادر کنند. به همین دلیل است که دادگاههای بدوی و تجدید نظر بوجود آمده است.
دادگاههای بدوی و تجدیدنظر در مراحل رسیدگی به دعاوی و صدور رای با یکدیگر اختلاف دارند. رسیدگی و صدور رای در ابتدا توسط دادگاه بدوی انجام می‌شود. سپس در صورت اعتراض به رای، امکان رسیدگی به آن در دادگاه تجدیدنظر وجود دارد. با وجود تفاوتهای دادگاه بدوی و دادگاه تجدید نظر، هر دو اختیارات یکسانی دارند. در هر دو دادگاه به دعاوی حقوقی و کیفری رسیدگی می‌شود. قضاوت و رسیدگی در مورد هر دو امور حکمی و امور موضوعی انجام می‌شود.
اعتراض به رای دادگاه بدوی
همانطور که گفتیم ممکن است هر یک از طرفین دعوی نسبت به رای صادر شده در دادگاه بدوی اعتراض داشته باشند. اعتراض به رای دادگاه بدوی و درخواست رسیدگی مجدد را تجدیدنظر خواهی می‌گویند. می‌توان برای موضوعاتی که در قانون مشخص شده است اقدام به تجدیدنظر خواهی کرد. برای این منظور باید در مهلت تعیین شده نسبت به اعتراض و تجدیدنظر خواهی اقدام شود. طبق ماده ۲۳۶ قانون آئین دادرسی کیفری، مهلت تجدیدنظر خواهی برای شهروندان داخل ایران حداکثر ۲۰ روز است. همچنین برای ایرانیان مقیم خارج از کشور، امکان درخواست تجدیدنظر تا دوماه پس از تاریخ ابلاغ رای دادگاه بدوی، وجود دارد. در سایت مشاوران حقوقی خدمات زیادی برای انجام راحت صحبت و مشورت با وکیل در نظر گرفته شده که یکی از آنها امکان مشاوره حقوقی تلفنی رایگان است.
کدام احکام قابلیت تجدیدنظر خواهی دارند؟
احکامی که می‌توان درخواست تجدیدنظر بر آنها داشت در ادامه آمده است:
- دعاوی مالی که خواسته مورد دعوی بیشتر از سیصدهزار تومان باشد.
- دعاوی مالی که ارزش آن ها بیشتر از سیصد هزار تومان باشد.
- رای صادر شده در دعاوی غیرمالی
- حکم درباره متفرعات دعوا مثل قرار تامین خواسته و… در صورتی که حکم اصل دعوا قابل تجدیدنظر باشد
برخی از دلایل تجدیدنظر خواهی
برخی از دلایلی که می‌توان با استناد به آنها درخواست تجدیدنظر کرد عبارتند از:
- ادعای عدم اعتبار مستندات دادگاه: مواردی که دادگاه رای را براساس قانونی یا مستنداتی صادر کرده است که اکنون اعتبار خود را از دست داده است، امکان تجدیدنظر خواهی وجود دارد.
- ادعای فقدان شرایط قانونیشهادت شهود: مواردی که شرایط قانونی شهادت برای شهود وجود نداشته اما رای دادگاه براساس شهادت آنها صادر شده باشد.
- ادعای عدم توجه قاضی به دلایل ابرازی: مواردی که قاضی به دلایل مطرح شده توجهی نکرده باشد و این دلایل توانایی اثبات داشته باشند
- ادعای عدم صلاحیت قاضی یا دادگاه صادر کننده رای: درصورتیکه قاضی صلاحیت رسیدگی نداشته و بتوان عدم صلاحیت وی را ثابت کرد.
- ادعای مخالف بودن رای با موازین شرعی و یا مقررات قانونی: در صورتیکه رای مخالف با موازین شرعی یا مقررات قانونی باشد.
فرآیند اعتراض به رای قطعی
همانطور که گفتیم، رایی که در دادگاه تجدیدنظر صادر می‌شود قطعی است. شاید این سوال برایتان پیش بیاید که آیا امکان اعتراض به این حکم قطعی وجود دارد یا خیر. پاسخ این سوال مثبت است. در شرایط خاصی می‌توان به رای دادگاه تجدیدنظر اعتراض کرد. راههایی در قانون آیین دادرسی مدنی برای اعتراض به رای قطعی مشخص شده است. از جمله:
- واخواهی، چنانچه رای صادر شده در مراحل بدوی و تجدیدنظر خواهی به صورت غیابی صادر شده باشد و خوانده در آنها حضور نداشته باشد. امکان واخواهی وجود دارد.
- اعتراض شخص ثالث یکی دیگر از این موارد است. شخص ثالث طبق قانون می‌تواند نسبت به همه آراء از جمله آراء قطعی اعتراض کند.
- در بعضی از دعاوی از جمله دعاوی مربوط به اصل نکاح، طلاق و حجر امکان فرجام خواهی در دیوان عالی کشور وجود دارد.
- اعاده دادرسی در شرایط خاصی می‌تواند انجام گیرد. که برخی از این شرایط می‌تواند وجود تضاد در یک حکم باشد. یا اینکه حکم در مورد موضوعی متفاوت با موضوع مورد درخواست خواهان صادر شده باشد.
احکام حقوقی دادگاههای بدوی و تجدیدنظر
در این مطلب با تفاوتهای دادگاه بدوی و تجدیدنظر آشنا شدید. به احکام صادر شده در دادگاههای بدوی، رای بدوی گفته می‌شود. اکثر این احکام قابلیت اعتراض و درخواست رسیدگی مجدد دارند. در صورت درخواست رسیدگی مجدد، دعوی در دادگاه تجدیدنظر مطرح می‌شود. رسیدگی و بازبینی در آن صورت می‌گیرد و رای قطعی در آن صادر می‌شود. همانطور که اشاره شد، امکان اعتراض به آراء قطعی صادر شده در برخی موارد وجود دارد. اگر به دنبال دریافت اطلاعات دقیق در مورد تجدیدنظر خواهی یا هر مسئله حقوقی دیگر هستید، می‌توانید از مشاوره حقوقی رایگان سایت مشاوران حقوقی استفاده کنید.
نظر دهید