اسناد تجاری سوابق مکتوب معاملات تجاری هستند که مشخصات آنها نحوه انجام معاملات را توصیف می‌کنند. اسناد تجاری که منحصر به چک و سفته و برات مربوط می‌شوند که برای معاملات تجاری بین فردی و بین سازمانی استفاده میشود. در قانون در مورد شکل سند که همان مشخصات اسناد تجاری است، صحبت به میان آمده است. این مشخصات ماهیت تجاری بودن سند را تعیین می‌کنند. بدین معنا که اگر هر یک از شرایط قانونی رعایت نشود، سند تجاری به یک سند عادی تبدیل میشود. در این بررسی به طور کامل در مورد مشخصات اسناد تجاری صحبت می‌کنیم.
جنبه شکلی اسناد تجاری
قانونگذار برای اسناد تجاری شکلی خاصی ارائه کرده است که در تنظیم سند و صدور آن باید رعایت شود. طبق ماده ۳۰۸ قانون تجارت آمده است که: «در تنظیم سفته علاوه بر مهر یا امضاء صادر کننده، باید تاریخ صدور، تاریخ پرداخت و مبلغی که باید پرداخت شود با تمام حروف و نام گیرنده وجه قید شود.» عدم اجرای جنبه شکلی به معنای تبدیل سند تجاری به یک سند عادی است. پس مهم است که برای هر سند تجاری اعم از چک، سفته و برات به نحوه تنظیم آن توجه کنید. برای اینکه بدانید جنبه شکلی هر سند چگونه است، از مشاوره حقوقی تلفنی استفاده کنید.
درج طلب در سند تجاری
سند تجارتی نشان دهنده طلبی است که دارنده آن برای اثبات ادعایش به آن استناد می‌کند. برای مثال، فردی یک چک ۲۰ میلیونی را به فرد دیگری واگذار می‌کند، دارنده چک در سررسید می‌تواند چک را نقد کند. درحقیقت، دارنده چک در قامت طلبکار قرار می‌گیرد تا مبلغی که به عنوان مطالبه در چک درج شده است را دریافت کند. همچنین اگر اسناد تجاری برای وام یا ضمانت باشند، باید در سند این موارد قید شوند. اگر سند برای وام و ضمانت باشد اما قید نشود! صادرکننده باید ضمانت آن را ثابت کند زیرا همانطور که بیان شد، سند بین کننده طلب است. تجاری دارنده با استناد به طلب خود می‌تواند ادعای خود بابت طلبکار بودن را ارائه دهد.
شرح انتزاعی اسناد تجاری
یکی دیگر از مشخصات اسناد تجاری این است که وصف انتزاعی دارند. منظور از وصف انتزاعی این است که صادرکننده سند تجاری با علم و آگاهی و با اختیار خود سند را امضاء کرده است و متعهد به پرداخت هزینه آن خواهد بود. صادرکننده نمی‌تواند بعد از صدور سند، ادعا کند که اطلاعی در مورد سند نداشته است. درحقیقت، اگر شما سندی را صادر می‌کنید و در اختیار کسی قرار می‌دهید، مسئول پرداخت آن بسته به شرایط مختلف هستید.
مرور زمان در اسناد تجاری
اسناد تجاری از مرور زمان برخوردار هستند. مرور زمان مدتی است که طی آن حتماً باید دارنده سند از طریق مراجع قضایی حق خود را مطالبه و پیگیری کند. در غیر این صورت با انقضای آن زمان، دیگر دعوای او قبل رسیدگی نخواهد بود. طبق قانون تجارت، مرور زمان اسناد تجاری که از طرف تجار یا برای امور تجاری صادر میشود، پنج سال از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت یا آخرین اقدام در مرجع قضایی محاسبه میشود. مگر اینکه در این مدت رسماً اقرار به دِین شده باشد که در این صورت مرور زمان از تاریخ اقرار (اعلام بدهکاری) محاسبه خواهد شد.
قابل حمل بودن اسناد تجاری
قابل حمل بودن اسناد تجاری به دارنده سند این امکان را می‌دهد که آن را به دیگری منتقل کند. به این شکل که اگر سند در وجه حامل باشد، انتقال سند تمام و صرفا با داد و ستد انجام میشود. چنانچه سند در وجه شخص معین باشد، نیاز به ظهرنویسی سند است. از این طریق، دارنده سند می‌تواند برای دریافت وجه و انجام طلب خود اقدام کند. همچنین ظهرنویسی سند به معنای پشت نویسی است. برای مثال، شما در پشت چک می‌نویسید که: «چک به شماره … از طرف خانم یا آقای … به خانم یا آقای … در تاریخ … و شماره تماس … انتقال پیدا می‌کند.» برای اینکه فهمید نحوه پشت نویسی چگونه است، از مشاوره حقوقی استفاده کنید.
مسئولیت تضامنی امضاکنندگان اسناد تجاری
مسئولیت تضامنی امضاکنندگان بدین معناست که صاحبان قبلی آن چک نسبت به پرداخت مبلغ به آخرین دارنده مسئولیت دارند. برای مثال، یک فقره چک از آقای کریمی به آقای حمیدی داده میشود، آقای حمیدی چک را به خانم محمودی ارائه می‌دهد. خانم محمودی می‌تواند برای وصول چک به آقایان کریمی و حمیدی مراجعه کنید. اگر شما نتوانستید مبلغ مندرج در سند را از بدهکار دریافت کنید، این امکان را دارید برای وصول چک به دارندگان قبلی آن مراجعه کنید. هر کدام از آقایان که مبلغ را پرداخت می‌کند، مسئولیت بقیه نیز از بین می‌رود.
حق انتخاب دادگاه صالح
یکی دیگر از مشخصات سند تجاری این است که دارنده سند می‌تواند برای طرح دعوی به هر یک از دادگاه‌ها اعم از دادگاه محل اقامت خوانده، دادگاه محلی محل صدور سند تجاری و دادگاه محلی که سند تجاری در آن اجرا میشود، مراجعه می‌کند. حق انتخاب دادگاه صالح یک ویژگی قانونی است که قانونگذار آن را به درنده سند ارائه کرده تا او بتواند از حقوق خود دفاع کند. با حضور در مراجع قضایی حقوقی می‌تواند طرح دعوی را تسلیم کنید و مراحل قضایی را پیگیری کنید.
درخواست تأمین خواسته
اگر دارنده به دلیل عدم پرداخت وجه سند تجاری دعوی کند، این امکان را دارد از دادگاه تقاضای صدور قرار قانونی کند. بدین معنا که از دادگاه می‌خواهد اموال طلبکار را توقیف کند. دادگاه نیز بدون مطالبه خسارت احتمالی از طلبکار، ضمانت و توقیف مال را صادر می‌کند. مشروط بر آنکه دارنده سند ظرف مهلت قانونی طلب خود را مطالبه کند و در صورت عدم امکان، «گواهی عدم پرداخت» دریافت نماید. گواهی عدم پرداخت همان واخواست سند تجاری است در این حالت قرار تأمین خواسته بدون پرداخت خسارت احتمالی صادر خواهد شد.
کلام آخر
اسناد تجاری به معنای خاص کلمه دارای اوصافی هستند که آنها را از اسناد عادی جد می‌کند. این مشخصات اغلب شامل، جنبه شکلی اسناد تجاری، درج طلب در سند تجاری، شرح انتزاعی اسناد تجاری، مرور زمان در اسناد تجاری، قابل حمل بودن اسناد تجاری، مسئولیت تضامنی امضاکنندگان اسناد تجاری، حق انتخاب دادگاه صالح و درخواست تأمین خواسته هستند. برای شناخت بیشتر مشخصات اسناد تجاری از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی بهره مند شوید.
نظر دهید