مسدود کردن حساب چک برگشتی و نحوه رفع مسدودی

مسدودی حساب صادر کننده چک برگشتی قانونی است که جدیدا برای چک وضع شده است و در صورتی که چکی از صادر کننده برگشت خورده باشد تمامی حساب‌های بانکی وی مسدود می‌شود. همچنین رفع مسدودی حساب‌های صادر کننده چک برگشتی به چندین روش انجام می‌شود که در این مقاله قصد داریم درباره این روش‌ها و مراحل آن به طور مفصل صحبت کنیم.

چک امروزه به یکی از مهمترین و پرکاربردترین ابزار معامله تبدیل شده است و در نظام تجاری و اقتصادی کشور جایگاه ویژه‌ای دارد. بنابراین قوانین مختلفی برای آن تصویب شده است و با توجه به مشکلات موجود و نیازهای جامعه و اصلاح روند انجام معاملات این قانون در سالیان اخیر با تغییرات بسیار زیادی مواجه شده است. یکی از مهمترین تغییراتی که در قانون چک ایجاد شده است مسدود کردن حساب‌های صادر کننده چک برگشتی است. این موضوع توسط مراجع قضایی صورت می‌گیرد و مراحل قانونی خاص خود را دارد. حال پس از اینکه حساب‌های صادر کننده چک مسدود شدند وی باید برای رفع مسدودی اقداماتی را انجام دهد تا بتواند رضایت دارنده چک را جلب نماید.

مسدود کردن حساب چک برگشتی چگونه صورت می‌گیرد؟

چک یکی از اسناد مهم و کاربردی برای انجام معاملات تجاری محسوب می‌شود و به همین دلیل در صورت وجود هر گونه مشکل در صدور چک و پرداخت آن قانون گذار در مورد آن تصمیم خواهد گرفت و اجرای حکم وی الزامی است. در سال ۱۳۵۵ قانون جدید صدور چک با هدف مشخص نمودن مقرراتی برای صدور چک به تصویب رسید و تا سال ۱۴۰۰ با توجه به نیاز جامعه و اختلافات پیش آمده در مورد چک، این قانون با تغییرات بسیاری همراه بوده است که یکی از این تغییرات مطرح شدن بحث مسدود کردن حساب صادر کننده چک مسدودی و شرایط رفع مسدودی است. بدین ترتیب دارنده چک می‌تواند تا زمان دریافت مبلغ چک، تمامی حساب‌های فرد صادر کننده را مسدود نگه دارد.  برای کسب اطلاعات بیشتر در این مورد می‌توانید با مشاوره حقوقی تلفنی در تماس باشید.

در قانون صدور چک این چنین آمده است که در صورتی که دارنده چک برای وصول مبلغ چک به بانک مراجعه نماید که موجودی حساب کافی نیست می‌تواند موجودی حساب صادر کننده چک را برداشت کند و برای مابقی آن از سوی بانک نامه‌ای با عنوان گواهی عدم پرداخت دریافت کند. و اگر موجودی حساب صادر کننده به طور کامل خالی باشد، دارنده چک برای تمام مبلغ چک می‌تواند گواهی عدم پرداخت دریافت کند و برای وصول مبلغ چک به صورت قانونی به مراجع قضایی مراجعه کند.

حال بر اساس قانون جدید چک، هنگامی که بانک نامه گواهی عدم پرداخت را صادر می‌کند به صورت همزمان کسری مبلغ چک را در سامانه یکپارچه بانک مرکزی نیز ثبت می‌نماید و کد رهگیری دریافت شده از سوی بانک مرکزی را در نامه درج می‌نماید.

هنگامی که این کسری موجودی در سامانه بانک مرکزی ثبت شد، این موضوع به صورت آنلاین به تمامی بانک‌ها و موسسات اعتباری اطلاع داده می‌شود و کلیه بانک‌ها و موسسات اعتباری وظیفه دارند پس از ۲۴ ساعت تمامی حساب‌های فرد مذکور را مسدود نمایند. میزان مسدودی باید مطابق با مبلغ چک باشد. به این معنی که اگر فردی در هر حساب خود مبلغی را به عنوان موجودی داشته باشد، تنها مبلغ چم مسدود می‌شود و مابقی آزاد خواهد بود.

بدین ترتیب مسدود شده حساب صادر کننده تنها محدود به حسابی نیست که چک از آن حساب صادر شده است، بلکه تمامی حساب‌های وی به اولویت موجودی مسدود خواهند شد و تا زمانی که مبلغ چک پرداخت نشود و رضایت دارنده چک جلب نشود، حساب‌ها مسدود باقی خواهند ماند.

شرایط رفع مسدودی چک برگشتی

در قانون جدید چک علاوه بر قوانین مربوط به مسدود کردن چک، قوانینی برای رفع مسدودی نیز طرح شده است که صادر کننده بر اساس آن می‌تواند برای رفع مسدودی اقدامات لازم را انجام دهد. حسابی که مسدود شده است باید شرایطی داشته باشد تا بتوان برای رفع مسدودی اقدام نمود. این شرایط عبارتند از:

• سه سال از صدور گواهی عدم پرداخت گذشته باشد، این مدت زمان تا پیش از سال ۱۳۹۷ هفت سال بود و پس از ایجاد تغییراتی در قانون چک به مدت ۳ سال تقلیل یافت. بنابراین صادر کننده چک پس از ۳ سال از صدور گواهی عدم پرداخت می‌تواند برای رفع مسدودی حساب‌های بانکی خود تقاضانامه‌ای را تنظیم نماید.
• دارنده چک هیچ دعوای حقوقی یا کیفری مطرح نکرده باشد، در این شرایط دارنده چک هیچ گونه شکایتی علیه صادر کننده چک مطرح نکرده است و حکم جلب برای صادر کننده صادر نشده و از نظر قانون هیچ شکایت و دعوایی برای ادامه رسیدگی به پرونده وجود ندارد و مسدودی چک برداشته می‌شود.

برای رفع مسدودی چه باید کرد؟

در صورتی که صادر کننده چک بخواهد هر چه زودتر حساب خود را از مسدودی خارج نماید می‌تواند به چند روش اقدام نماید. برای کسب اطلاعات کامل در زمینه رفع مسدودی حساب چک برگشتی می‌توانید از مشاوره حقوقی تلفنی استفاده نمائید و راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید.

بر اساس ماده ۵ قانون جدید چک روش‌های رفع مسدودی چک به شرح زیر می‌باشد:

• اولین راه این است که کسری موجودی یا کل مبلغ چک را به حسابی که چک صادر شده است واریز کنید تا دارنده چک بتواند آن را برداشت کند. در این صورت بانک تا زمانی که دارنده چک برای دریافت مبلغ چک مراجعه نماید حساب را مسدود نگه می‌دارد. این زمان حداکثر یک سال می‌باشد. لازم به ذکر است پس از اینکه صادر کننده چک مبلغ را به حساب خود واریز نمود، این واریزی باید به دارنده چک اطلاع داده شود.

صادر کننده باید لاشه چک را به بانک تحویل دهد.

پس از اینکه دارنده چک مبلغ را دریافت نمود بایستی همراه با صادر کننده به دفاتر اسناد رسمی مراجعه نمایند و رضایت نامه‌ای را تنظیم نمایند و آن را به بانک ارائه دهند.

• راه دیگر این است که صادر کننده چک پس از اتمام مدت ۳ سال نامه‌ای را از مراجع قضایی دریافت کند و آن را به بانک اراده دهد تا بتواند حساب خود را از مسدودی خارج کند.

مدت زمان۳ سال از زمان صدور گواهی عدم پرداخت محاسبه می‌شود و اگر در این مدت دارنده چک برای وصول آن هیچ اقدامی انجام نداده باشد و هیچ شکایت نامه‌ای را در دادگاه به ثبت نرسانده باشد، صادر کننده می‌تواند با ارائه نامه قضایی به بانک حساب‌های خود را از مسدودی خارج نماید و موضوع خاتمه می‌یابد. بهتر است برای رفع مسدودی از وکیل چک راهنمایی بخواهید.

اگر لاشه چک موجود نباشد چه کار باید کرد؟

گاهی ممکن است صادر کننده لاشه چک را گم کرده باشد، در این صورت باید برای رفع مسدودی حساب از روش‌های دیگر اقدام نماید. به عنوان مثال می‌تواند با گرفتن رضایت دارنده چک و یا واریز مبلغ چک به حساب خود مسدودی حساب خود را رفع کند. روش دیگر اقدام از طریق مراجع قضایی و دریافت نامه رفع مسدودی حساب است. البته قانون تا زمانی که شرایط برای رفع مسدودی فراهم نباشد و دارنده چک رضایت نداشته باشد این حکم را صادر نخواهد کرد.

آیا دارنده چک می‌تواند مبلغ کسری موجودی حساب چک را از سایر حساب‌ها برداشت کند؟

خیر، این امر تنها با حکم دادگاه امکان پذیر خواهد بود و دارنده چک می‌تواند با ارائه گواهی عدم پرداخت به مراجع قضایی مراجعه نماید و تقاضای صدور حکم اجرائیه را مطرح نماید. در صورت صدور حکم دارنده چک می‌تواند مبلغ مذکور را از سایر حساب‌های صادر کننده چک برداشت نماید.

برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه مسائل مربوط به چک و آشنایی با مراحل قانونی مسدود نمودن و رفع مسدودی حساب چک برگشتی می‌توانید از مشاوره حقوقی تلفنی استفاده نمائید و با وکلای ما در مشاوره حقوقی در ارتباط باشید.