یکی از مشکلاتی که در پی عدم ثبت ازدواج بین زوجین پیش می آید و امکان انکار هر یک از طرفین نسبت به وقوع ازدواج را فراهم می آورد شانه خالی کردن از پرداخت حقوق مالی زناشویی است و یا اینکه در برخی از موارد در صورت فوت همسر، بازماندگان درصدد پرداخت نکردن حقوق مالی زن و سهم الارث هستند. در چنین مواردی سوالی که برای زوجین پیش می آید، این است که چگونه می توانند زوجیت خود را به اثبات برسانند تا از حق و حقوق خود دفاع کنند ،آیا گرفتن مهریه از پدر همسر امکان‌پذیر است؟ برای اطلاع از پاسخ این پرسش مقاله لینک شده را مطالعه نمایید.
براساس قانون، ثبت ازداوج اعم از دایم و موقت طبق ماده ۹۹۳ باید در دفاتر ثبت احوال به صورت یک قانون الزام آور رعایت شود و کسانی که از قانون تبعیت نکنند مشمول مجازات کیفری خواهند بود.
زمانی که هر یک از زوجین وقوع ازدواج و رابطه همسری را که بین خود برقرار بوده است، به هر دلیلی انکار کند اما طرف مقابل اصرار براین داشته باشد که رابطه ازدواج بین آنها جاری بوده است و عقد نکاح انجام شده است باید بتواند بنا به مدارک قابل استناد ادعای خود را ثابت نماید.
دادگاه خانواده به عنوان مرجع رسیدگی کننده به دعوی اثبات زوجیت معرفی شده است. اگر در برخی از شرایط خاص در حوزه قضایی شهر یا شهرستانی که محل دعوی است، دادگاه خانواده وجود نداشته باشد، دادگاه حقوقی و عمومی می تواند به مسائل پیش آمده بین زوجین رسیدگی کند.
با این حال، موضوع اثبات زوجیت می تواند دارای جزئیات بسیاری بوده و مستلزم اخذ مشاوره حقوقی از مراکز و موسسات حقوقی معتبر باشد. در بسیاری از مراکز حقوقی خدمات مشاوره حقوقی رایگان در نظر گرفته شده تا مراجعین بتوانند قبل از مراجعه به مراجع قضایی، اطلاعات کاملی در مورد شرایط و قوانین موضوع مورد بحث دریافت کنند.
منظور از اثبات زوجیت چیست؟
اگر هر یک از طرفین ازدواج پس از عقد چه به صورت دائم و یا موقت اقدام به انکار وجود هر گونه رابطه بین خود کنند، در این صورت هر یک از طرفین دعوا می توانند با طرح شکایتی در دادگاه خانواده درخواست اثبات زوجیت کنند.
به طور کلی اثبات زوجیت زمانی روی می دهد که یکی از طرفین قصد داشته باشند رابطه زوجیت را برای دریافت حقوق خود به اثبات برساند. چنین مشکل حقوقی در بسیاری از مواقع در دعاوی خانوادگی مورد بررسی قرار می گیرد.
برای رسیدگی به چنین دعوایی طرف مدعی باید شکایتی را به عنوان دادخواست به طور مستقیم و یا با استفاده از وکیل خانواده تنظیم کرده و به دادگاه تحویل دهد. ناگفته نماند که در هنگام دادخواست برای چنین مواردی باید یک سری مدارک قابل استناد را برای رسیدگی به دادگاه ارائه داد که از جمله آنها اینکه آیا فرد مورد نظر در قید حیات است یا نه، همچنین ارائه شاهد مبنی بر جاری شدن خطبه عقد الزامی است. اگر شما هم جز آن دسته از افرادی هستید که در این مورد به مشاوره نیاز دارید برای اخذ مشاوره رایگان حقوقی به مراکز حقوقی مربوطه مراجعه کنید.
برای اثبات زوجیت در عقد موقت چه باید کرد؟
برای اثبات زوجیت در عقد موقت نیز همانند عقد دائم ارائه برخی مدارک و اسناد مورد نیاز است اما باید توجه داشت که در عقد موقت به دلیل اینکه سند ازدواج وجود ندارد و یا اینکه عقد و ازدواج مخفیانه صورت گرفته و شهود کافی درباره آن در دسترس نیست، ممکن است زوجین با مشکلاتی روبرو شوند.
با توجه به این که به دلیل نبود شاهد و سند نکاح، امکان اثبات زوجیت وجود ندارد، بایستی زوج یا زوجه از مدارک و روش های دیگری برای اثبات و دریافت حق و حقوق خود در دادگاه استفاده کند. به عنوان مثال، از محل سکونت، تحقیق محلی از همسایگان و پیام ها و مکالمات و برخی از اسناد در دسترس می توان برای اثبات زوجیت در عقد موقت استفاده کرد. البته چنین مدارکی به اندازه سند نکاح اعتبار ندارد اما می تواند در یقین قاضی مورد استفاده قرار گیرد.
با چه روش هایی می توان زوجیت در عقد موقت را به اثبات رساند؟
برای اینکه زوجیت طرفین در امر ازدواج اعم از موقت یا دائم به اثبات برسد روش های گوناگونی دارد که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
سند کتبی
اولین و اصلی ترین راه های اثبات زوجیت استفاده از سند کتبی است این سند را می توان به دو بخش سند عادی و سند رسمی تقسیم بندی کرد.
سند عادی: در این سند هر یک از طرفین خودشان برگه ای را نوشته و انجام ازدواج رو مورد تایید قرار می دهند و یا اینکه به صورت غیر مستقیم به ازدواج خود اشاره می کنند. به عنوان مثال، شخصی در وصیت نامه فردی را به عنوان همسر خود خطاب کند.
سند رسمی: اصلی ترین مدرک برای اثبات زوجیت بین زن و مرد سند ازدواج است. در صورتی که ازدواج به صورت دائم باشد در تمامی موارد و اگر ازدواج موقت باشد در سه مورد زیر حتما باید ثبت شود در غیر این صورت جرم محسوب می شود:
- توافق طرفین
- باردار شدن زوجه
- شروط ضمن عقد
زمانی که ازدواج دائم یا موقت صورت می گیرد باید برای احراز وجود چنین ازدواجی ثبت انجام گیرد. در صورت عدم ثبت امر ازدواج، طرفین مرتکب جرم شده و برای آن مجازات کیفری در نظر گرفته خواهد شد و مرد متحمل حبس تعزیری درجه ۷ (۹۱ روز تا ۶ ماه حبس) و یا جزای نقدی درجه ۵ خواهد شد.
در مواقعی که ازدواج دائم و یا موقت ثبت شده باشد اثبات زوجیت کار نسبتا آسانی خواهد بود. با وجود این سند رسمی هیچ کدام از طرفین نمی توانند وقوع ازدواج را انکار کنند و تنها ادعای جعلی بودن آن را می توانند داشته باشند.
در صورتی که ازدواج ثبت نشده باشد اما بین زوجین تنها یک دست نوشته عادی موجود باشد می تواند در اثبات زوجیت زن و مرد کمک کند. اما باید توجه داشت که اعتبار آن به اندازه سند رسمی نیست و امکان انکار آن وجود دارد و یا طرف مقابل می تواند ادعای جعلی بودن مدرک را داشته باشد.
اقرار
یکی از روش هایی که برای اثبات زوجیت مورد استفاده قرار می گیرد اقرار است. براساس قانون اقرار عملی ارادی است که با آگاهی کامل و به صورت عمد صورت می گیرد و اخبار درست را ارائه می دهد هر چند که به زیان خود فرد باشد. به عبارت دیگر خبری که هر یک از زوجین در دادگاه اعلام کرده و مورد تایید قرار می دهند و ممکن است به ضرر خود آنها باشد. در رابطه با اثبات زوجیت نیز به وجود رابطه اقرار می کنند و با این روش وقوع ازدواج میان زوجین به آسانی قابل اثبات است. اقرار هر یک از طرفین می تواند به صورت شفاهی، کتبی، ضمنی و یا اینکه به صورت صریح باشد. در هر حال می توان از آن برای اثبات زوجیت استفاده کرد.
استفاده از شهود
براساس قوانین شرع در هنگام عقد دو نفر شاهد نیاز است. البته اگر در آن هنگام شاهدی هم وجود نداشته باشد خللی در عقد به وجود نمی آید. اما شهادت شهود در اثبات زوجیت بسیار موثر است. در این رابطه منظور از شهود کسانی هستند که در مراسم عقد حضور داشتند و شاهد عقد ازدواج میان زوجین بودند.
براین اساس برای اثبات زوجیت، افرادی که شاهد ازدواج زوجین بودند می توانند به عنوان شاهد در دادگاه حاضر شوند و در جلسه دادرسی به وجود رابطه زوجیت شهادت دهند. براساس ماده ۲۳۰ قانون مدنی برای اثبات زوجیت به گواهی دو مرد و یا دو زن و یک مرد نیاز است. اما برای اطلاع از نتیجه شهادت دروغ در دادگاه لازم است مقاله لینک شده را مطالعه کنید و در صورت نیاز با تیم مشاوره حقوقی تماس برقرار نمایید.
لازم به ذکر است که اگر هر یک از شهود اعلام کنند که ما شاهد آن بودیم که این زن و مرد با هم زندگی می کردند چنین شهادتی قابل استناد بر ازدواج نیست. شاهد باید در زمان عقد در محل حضور داشته باشد و شاهدِ خطاب قرار گرفتن زن و شوهر توسط عاقد باشند. در نهایت باید گفت که اعتبار شهود کاملا به قاضی پرونده بستگی دارد و ممکن است شهادت شهود توسط وی رد یا پذیرفته شود.
در صورتی که در این مورد نیاز به اطلاعات جامع تر دارید می توانید از مشاوره حقوقی رایگان استفاده کنید. موسسات حقوقی امکان دریافت مشاوره حقوقی رایگان تلفنی را نیز برای رفاه حال مراجعین خود در نظر گرفته اند.
هم زیستی و معاشرت
اگر زن و مرد در یک محیط زندگی و معاشرت داشته باشند و براساس عرف رابطه زن و شوهری بین آنها برقرار باشد و بتوان آن را دلیلی بر رابطه زناشویی عنوان کرد، از این هم زیستی نیز می توان به عنوان مدرکی برای اثبات زوجیت در عقد موقت استفاده نمود. به عنوان مثال، اگر زن و مردی به مدت طولانی در زیر یک سقف زندگی کنند بنابه تعریف شرع در جامعه اسلامی این شرایط می تواند دلالتی بر شرعی بودن روابط بین آنها باشد و به عنوان مدرکی برای اثبات زوجیت مورد استفاده قرار گیرد.
سوگند خوردن
سوگند خورد نیز یکی از روش های اثبات زوجیت است که البته یکی از ضعف ترین دلایل به شمار می رود و در برخی موارد کارایی چندانی ندارد. در این بین سوگند مدعی برای اثبات زوجیت بسیار محدود است و نمی توان تنها به آن استناد کرد.
در این بین کسی که مدعی و یا منکر اثبات زوجیت است باید از دادگاه درخواست سوگند کند اما این که سوگند وی مورد پذیرش دادگاه قرار خواهد گرفت یا نه، به طور کامل به نظر قاضی بستگی دارد.
صدا/عکس/ فیلم
در رابطه با موضوع عکس، فیلم و صدا مهم است که بتوان این موارد را دلیل محکمی براثبات ازدواج میان زوجین دانست یا نه. اگر فیلم ضبط شده در ارتباط با مراسم عقد و ازدواج دو فرد باشد بستگی به قاضی پرونده دارد که آن را به عنوان سند مورد تایید قرار دهد یا رد کند.
اما اگر فیلم، صدا و یا عکس به گونه ای باشد که امکان استناد بر آن برای اثبات رابطه زن و شوهری میان طرفین نباشد هیچ کاربردی در احراز اثبات زوجیت ندارد. به عنوان مثال اگر زوجی ادعا کند که ویسی را جمع آوری کرده است که فرد به او می گوید عاشقت هستم دلیلی محکمی برای اثبات وجود رابطه زن و شوهری میان طرفین نیست و بدون هیچ تردیدی از سوی دادگاه رد خواهد شد.
نحوه اثبات رابطه زوجیت در عقد موقت با فرد متوفی
زمانی که مرد یا زن پس از نکاح، وجود هرگونه رابطه زوجیت میان خود و دیگری را انکار کند، بایستی طرف مقابل با توسل به روش های قانونی موجود اقدام به اثبات زوجیت در عقد موقت خود با زوج یا زوجه نماید. البته چنین موردی زمانی پیش می آید که نکاح و وقوع ازدواج میان آنها ثبت نشده باشد. در این حالت اگر مرد و یا زن فوت کند و یا اینکه مرد اقدام به ازدواج مجدد نماید و زن و فرزندانش متوجه ازدواج مجدد مرد شوند، زن دوم برای اینکه حق و حقوق خود را دریافت کند باید زوجیت خود را به اثبات برساند. زیرا زن اولی و فرزندانش وراث قانونی متوفی محسوب می شوند.
در این صورت زن دوم برای اثبات نکاح خود باید دادخواستی مبنی بر اثبات زوجیت به دادگاه ارائه کرده و طرح دعوای حقوقی کند و در نهایت بعد از اثبات می تواند با رای دادگاه از ترکه متوفی درخواست سهم الارث کند.
یکی از پیامدهای عدم ثبت ازدواج در چنین مواردی، محرومیت از میراث متوفی است. با توجه به اینکه که عقد موقت اصولا ثبت نمی شود از این رو فرد خواهان حق و حقوق باید به دفاتر قضایی مراجعه و دادخواست خود را برعلیه خوانده با ارائه اصل و کپی مدارک شناسایی و رونوشت عقدنامه و معرفی شهود و مدارک استنادی خود را ضمیمه دادخواست خود کرده و به دادگاه خانواده تسلیم نماید.
اگر وراث متوفی چندین نفر باشند باید هر یک نسبت به سهم خود ادای سوگند کنند. اگر در این میان برخی ادای سوگند کنند و برخی از این امر امتناع ورزند افرادی که سوگند خورده اند سهم آنها برای قاضی ثابت شده و امتناع کنندگان از سوگند از حق خود ساقط خواهند شد.
همانطور که قبلا نیز اشاره شد زوجی که خواهان ارث بعد از فوت خوانده است باید اسناد و مدارک لازم را برای اثبات زوجیت جمع آوری و در اختیار دادگاه قرار دهد و شاهدان نیز بر وجود رابطه زوجیت میان آنها شهادت دهند اما اگر به هر دلیلی شهادت این افراد دروغ باشد به مجازات تعزیری درجه ۶ محکوم خواهند شد.
این مبحث می تواند مشمول جزئیات و شبهات زیادی باشد. افراد در صورت مواجه با چنین شرایطی بایستی پیش از مراجعه به مراجع قضایی به موسسات حقوقی مراجعه کنند و با حق و حقوق خود و روش های بدست آوردن آن آشنا شوند تا بتوانند بدون اتلاف وقت و با اخذ مشاوره حقوقی رایگان که از سوی وکلای مجرب و متخصص حاضر در مراکز حقوقی ارائه می شود، با آگاهی کامل اقدام به اثبات زوجیت خود کرده و به حق و حقوق خود دست پیدا کنند. امکان استفاده از مشاوره حقوقی رایگان تلفنی نیز در این مراکز پیش بینی شده است.
برای اثبات زوجیت چه مدارکی مورد نیاز است؟
هر یک از زوجین برای اینکه زوجیت خود را به اثبات برسانند باید مدارک و اسناد هویتی خود را همراه با دادخواست تحویل دفتر خدماتی قضایی نمایند.
اما مدارکی که برای اثبات زوجیت مورد نیاز است عبارتند از:
- کارت ملی و شناسنامه خواهان
- سند ازدواج (عادی یا سند رسمی)
- اقرار خوانده یا صورت جلسه ازدواج
- درخواست جلب نظر کارشناس
- شهادت مطلعین و شهود
- درخواست تحقیقات محلی
- تقاضای استعلام
- درخواست اتیان سوگند
باید توجه داشته باشید که اثبات زوجیت پیچیدگی های مختص خود را دارد بنابراین بهتر است از مشاوره های تخصصی در این زمینه استفاده نمایید. برای این منظور می توانید از مشاوره حقوقی تلفنی رایگان ارائه شده در این مراکز بهره مند شوید.
نظر دهید